ژئوشیمی و متالوژنی سنگ‌های کلسیمی- قلیایی ، شوشونیتی و آداکیتی درارتباط با کانسارسازی مس – مولیبدن پورفیری و رگه‌ای در کمربند آتشفشانی نفوذی دهج – ساردوئیه ، کرمان

سنگ‌های آذرین کمربند آتشفشانی – نفوذی دهج – ساردوئیه ، استان کرمان،  در  سه مرحله رخ داده است.  اولین مرحله شامل سنگ‌های آتشفشانی (تفریت – فنولیت، بازالت ، تراکی بازالت ، آندزیت ، داسیت و ریولیت) ائوسن و کمپلکس‌های بحرآسمان ، رازک و هزار است که در ابتدا اسیدی بوده و به‌تدریج حد واسط و بازی می‌شود. این شرایط گویای افزایش شیب فرورانش از کم به زیاد است. پس از این مرحله  توده‌های نفوذی گرانیتوییدی الیگومیوسن (گابرودیوریتی ، دیوریت ، کوارتز دیوریت، گرانودیوریت ، کوارتزمونزونیت و گرانیت) با ماهیت کلیسمی– قلیایی،  کلیسمی – قلیایی پتاسیم‌دار و شوشونیتی به درون سنگ‌های آتشفشانی با همین ویژگی ژئوشیمیایی نفوذ می‌کنند که واجد اولین مرحله کانسار‌سازی مس پورفیری و رگه‌ای سرچشمه ، میدوک و چهارگنبد است. دومین مرحله ماگمایی در  نئوژن ( میوسن- پلیوسن) و از نوع سنگ‌های داسیتی- ریو داسیتی،  دیوریتی و کوارتزدیوریتی با ماهیت کلسیمی – قلیایی- آداکیتی است که حاصل فرورانش تخت  بوده و با دومین مرحله کانسارســـازی پورفیری و رگه‌ای کوه مزاحم ( آبدر) همراه است. کانی زایی رگه‌ای نیز در سنگ‌های همبر بیرونی همه کانسارها یافت می‌شود که ارتباط نزدیکی با کانی‌زایی پورفیری و ویژگی‌های زمین‌ساختی منطقه دارد. حضور ایگنمبریت در کمربند دهج ساردوئیه ، موقعیت زمین‌ساختی فرورانش حاشیه قاره‌ای را قوی‌تر جلوه می‌دهد. بالا بودن عناصر ناسازگار ( پتاسیم، روبیدیم و باریم و ...) نشان می‌دهد که سنگ‌های آذرین از ذوب بخشی  پوسته اقیانوسی دگرگون شده و واکنش با گوه گوشته ( اکلوژیت فلوگوپیت‌دار یا آمفیبولیت فلوگوپیت‌دار) در موقعیت زمین‌ساختی حاشیه قاره‌ای حاصل شده‌اند . سومین مرحله ماگمایی پس از برخورد حاصل شده که  با حضور دایک‌های لامپروفیری (کوه گری و مزاحم) و بازالت‌های قلیایی و پتاسیک در منطقه مشخص می‌شود. آخرین فعالیت پسماگمایی منجر به تشکیل تراورتن‌های چشمه‌ای دوره چهارم شده که گسترش وسیعی در منطقه دارند.